ေမာ္ဒယ္

ေမာ္ဒယ္အေၾကာင္း တေစ႔တေစာင္း

က်ေနာ္တုိ႔ အားလုံးသိေနတဲ႔ ေမာ္ဒယ္ ေအးျမတ္သူ ၊ မုိးယုစံ တုိ႔ေတာ႔မဟုတ္ပါဘူးဗ်ာ။ Model ဆုိတာ ပုံစံငယ္၊ စီမံခ်က္၊ ၾကဳိတင္ၾကံဆခ်က္၊ အထူးသျဖင္႔ Miniature သုိ႔မဟုတ္ main object ေတြ system ႏွင္႔ concept ေတြရဲ႕ ပုံၾကမ္းကုိ သရုပ္ေဖာ္ေရးသားျခင္းလုိ႔ ဆုိႏိုင္ပါသည္။ model ဆုိတဲ႔ စကားလုံးဟာ Latin စကားလုံး “modelium” ဆုိတဲ႔ေ၀ါဟာရကေန ဆင္းသက္လာတာျဖစ္ပါတယ္။ ဆုိလုိရင္း အဓိပၸာယ္ကေတာ႔ အတုိင္အတာ ပမာဏ၊ ခန္႔မွန္း တြက္ခ်က္၊ အေရအတြက္ အရြယ္အစား ေတြကုိ တြက္ခ်က္တုိင္းတာဖုိ႔ နည္းလမ္း ၊ နည္းပညာ အစရွိသျဖင္႔ ဖြင္႔ဆုိႏုိင္ပါသည္။ အၾကာင္းအရာ တစ္ခုကုိ လက္ေတြ႔အေကာင္အထည္ေဖာ္ၿခင္း မျပဳလုပ္မွီ ၾကဳိတင္ စိတ္ကူးယဥ္ ပုံေဖာ္ၿခင္းလုိ႔ဆုိရင္လဲ မမွားႏုိင္ပါဘူး။ A model is an abstract representation of an item or a concept—a car, a plane, or a building—or a part of something, such as a tire, a wing, or a room. Main object တစ္ခုခုကုိ ဖန္းတီးတည္ေဆာက္ၾကပါစုိ႔ ဥပမာ။ Building တစ္ခု တည္ေဆာက္ဖုိ႔ဆုိရင္ အရင္ဆုံး Architect တစ္ေယာက္ဟာ စာရြက္ေပၚ သုိ႔မဟုတ္ ကြန္ပ်ဴတာတြင္ အေဆာက္အဦးပုံစံကုိ တူ၊ သံေခ်ာင္း အစရွိသည္႔ မပါပဲ Design အရင္ေရးဆဲြပါသည္။ တကယ္လုိ႔ မိမိေရးဆြဲလုိက္ေသာ Building ဟာ complex ျဖစ္လွ်င္ Architect က အေဆာက္အဦးရဲ႕ small physical model ကုိ တည္ေဆာက္လုိက္ပါသည္။ ထုိသုိ႔တည္ေဆာက္လုိက္ၿခင္းဟာ မိမိေရးဆြဲထားေသာ အေဆာက္အဦးရဲ႕ appearance ႏွင္႔ aesthetics ကုိ judge လုပ္ဖုိ႔ျဖစ္ပါသည္။ Model တခု ဖန္းတီးလုိက္ၿခင္းရဲ႕ အေရးၾကီးဆုံး တစ္ခ်က္က Architect ရဲ႕ conception လူတုိင္းေတြ႔ျမင္ႏုိင္ျပီး ဒီထက္ improve ျဖစ္လာေအာင္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ဖုိ႔အတြက္ ျဖစ္ပါသည္။ အခုလုိ႔ ပုံစံငယ္ အရင္ တည္ေဆာက္ဖန္တီးလုိက္ၿခင္းသည္ လက္ေတြ႔တည္ေဆာက္ရာတြင္ မိမိကုိယ္ကုိ Confidence ေတြျမင္႔မားလာႏုိင္ပါသည္။ အက်ဥ္းအားျဖင္႔ ေျပာျပရရင္ Models သည္ Designer ၏ intentions ႏွင္႔ actual results အၾကား ကြာဟမွုေတြ၊ ၿခားနားခ်က္ေတြကုိ reduce လုပ္ေပးပါသည္။ Model ကုိ အသုံးျပဳၿခင္းေၾကာင္႔ သုေတသနလုပ္ငန္း ၊ တည္ေဆာက္ေရးလုပ္ငန္းေတြ အတြက္ ပုိမုိ efficiently ျဖစ္လာပါသည္။ ယခုအခ်ိန္အခါမွာဆုိရင္ လူေတြဟာ model & modeling ကုိ သူတို႔လုပ္ငန္း နဲ႔ သူတုိ႔ရဲ႔ ကမၻာၾကီး တုိးတက္ေကာင္းမြန္ေအာင္ Every Day အသုံးျပဳေနၾကပါျပီ။ အလားတူ Constructor တစ္ေယာက္က သေဘၤာတစ္စင္းရဲ႕ Design ဆဲြမယ္ဆုိပါဆုိ႔ design ေရးဆြဲမည္႔သူသည္ အလားတူ သေဘၤာပုံစံငယ္တခု အရင္ ေရးဆြဲဖန္းတီး ရပါသည္။ သီအုိရီအရ သေဘၤာမ်ားကုိ ဒီဇုိင္းဆြဲေတာ႔မယ္ဆုိရင္ က်ယ္ျပန္႔စြာ သုေတသန ျပဳလုပ္ရမည္႔ အခ်က္အလက္မ်ားကေတာ႔ floatability ၊ stability၊ floodability၊ roll၊ propulsion အစရွိသည္႔ မ်ားကုိလဲ modeling လုပ္ဖုိ႔ လုိအပ္ပါသည္။ ပင္လယ္ထဲမွာ သေဘၤာတစ္စင္းရဲ႕ behavior ကုိ သုေတသန လုပ္ဖုိ႔အတြက္ဆုိရင္ ေတာ႔ Researcher ေတြကေတာ႔ physical model ႏွင္႔ mathematical model ကုိအသုံးျပဳျပီး Simulation အရင္ျပဳလုပ္ၾကပါသည္။ Mathematical model သည္ Natural sciences & engineering field တြင္သာလွ်င္မဟုတ္ပဲ Social sciences တြင္လဲ ကယ္ျပန္႔စြာအသုံးခ်ေနပါသည္။ အဲဒီလုိႏွင္႔ method of model (modeling) ဟာ သိပၸံဆုိင္ရာ သုေသသန လုပ္ငန္းေတြမွာ ေနရာယူလာခဲ႔ပါသည္။ အထူးသၿဖင္႔ ဘယ္လုိ အခန္းကဏေတြမွာ ပါ၀င္လဲဆုိရင္ေတာ႔ physics, chemistry, biology, cybernetics ႏွင္႔ ေျမာက္မ်ားစြာေသာ မေဖာ္ျပႏုိင္ေသာ Technical Sciences Fields ေတြမွာပါ၀င္လာပါသည္။ ဒါေပမယ္႔ အခုလုိ ပုံစံငယ္ျပဳလုပ္ေဆာင္ရြက္ၿခင္းသည္ ၁၉ ရာစု သုိမဟုတ္ ၂၀ ရာစုမွာ တိက်ေသခ်ာေသာ နည္းလမ္း ၊ သိပၸံဆုိင္ရာ နည္းပညာမ်ား အတြက္ တီထြင္ဖန္တီးမူ တခုအေနနဲ႔ မေပၚေပါက္ခဲ႔ပါဘူး။ ၂၀ ရာစုမွာေတာ႔ ပုံစံငယ္ေဆာင္ရြက္ၿခင္း နည္းလမ္းသည္ ေအာင္ျမင္မူ အသစ္အဆန္းေတြကုိ သယ္ေဆာင္လာခဲ႔ပါသည္။ အဲဒီလုိ ေအာင္ျမင္မူေတြ တစ္ခ်ိန္တည္းတစ္ျပိဳင္တည္း သယ္ေဆာင္လာျပီးေနာက္ ေလးနက္ေသာ အေရးၾကီးေသာ စမ္းသပ္မူေတြ၊ သုေတသနလုပ္ငန္းေတြမွာ Modelling ျပဳလုပ္ၿခင္းကုိ ေရွ႕တန္းတင္ ေဆာင္ရြက္လာခဲ႔ပါသည္။ ယခုအခ်ိန္အခါမွာေတာ႔ အားလုံးသိျပီးျဖစ္တဲ႔အတုိင္း တုိက္တာ အေဆာက္အဦး၊ သေဘၤာ ၊ေလယာဥ္ အစရွိသည္႔ main object ေတြကုိ ရရွိဖုိ႔အတြက္ဆုိရင္ အစဦး ျပဳလုပ္ေဆာင္ရြက္မွာသည္ model ဆုိတဲ႔ ပုံစံငယ္ကုိ အသုံးျပဳေဆာင္ရြက္ရမွာျဖစ္ပါသည္။ အထက္ပါေဖာ္ျပ ပုံကုိၾကည္႔ပါ Reality တစ္ခုရဖုိ႔အတြက္ sub-model ေတြပါ၀င္ဖြဲ႔စည္းျပီး ႏူိင္းယွဥ္ ေဖာ္ျပထားသည္႔ ပုံျဖစ္ပါသည္။
What is a model?
Model တစ္ခုဟာ ပုံသဏန္မ်ဳိးစုံ ၊ အရြယ္အစားမ်ဳိးစုံ ၊ ဒီဇုိင္းမ်ဳိးစုံ နဲ႔ ရွိလာႏုိင္ပါတယ္။ Emphasize ျဖစ္ဖုိ႔ အေရးၾကီးပါသည္ ဘာလုိ႔လဲဆုိေတာ႔ Model ဟာ Real world မဟုတ္ပါဘူး Real world systems ကုိ ပုိမုိနားလည္ ႏုိင္ေအာင္ လူသားေတြက construct လုပ္ထားရုံမွ်သာျဖစ္ပါသည္။ ေယဘုယ်အားျဖင္႔ model အားလုံးတြင္ Information input ၊ Information processor ႏွင္႔ Output of expected results ေတြရွိၾကပါသည္။ ေယဘုယ်အားျဖင္႔ Development ျဖစ္တဲ႔ Model အခ်ဳိ႕ရဲ႕ အဓိက Features မ်ားကေတာ႔
• simplifying assumptions must be made;
• boundary conditions or initial conditions must be identified;
• the range of applicability of the model should be understood.
Real world systems ႏွင္႔ compare လုပ္ဖုိ႔ Type of Model ေတြကေတာ႔ Conceptual ၊ physical demonstrations ၊ mathematical and statistical ႏွင္႔ visualization တုိ႔ျဖစ္ပါၾကပါသည္။ က်ေနာ္တုိ႔ အေနနဲ႔ သိပံၸဆုိင္ရာ သုေတတန စမ္းသပ္မူ တစ္ခုခုကုိ စူးစမ္းေလ႔လာေတာ႔မယ္ဆုိရင္ သက္ဆုိင္ရာ နယ္ပယ္အလုိက္ အသုံးျပဳရမည္႔ Model မ်ားစြာရွိၾကပါသည္။ အခုစာေစာင္ေလးတြင္ model ဆုိတာ ဘယ္လုိဘာလိမ္႔ ဆုိတာေလးကုိ စာဖတ္သူမ်ား အနည္းက်ဥ္းသိသြားေအာင္ေရးသားေဖာ္ျပလုိက္ရပါသည္။ စာဖတ္သူအေနနဲ႔ ကတိကေအာင္႔ ျဖစ္ခဲ႔မယ္ဆုိရင္ စာေရးသူရဲ႕ အားနည္းခ်က္ျဖစ္ေၾကာင္း ၀န္ခံပါရေစ။